Sơ đồ chiến thuật là hệ thống trò chơi được huấn luyện viên áp dụng để tổ chức đội trên sân và nếu thực hiện tốt có thể đưa đội đến chiến thắng. Có nhiều sơ đồ khác nhau và tất cả chúng đều có cấu hình khác nhau phải được xem xét khi người chơi được hướng dẫn. Hãy cùng DA88 tìm hiểu những hệ thống chiến thuật phổ biến hiện nay trong bài viết dưới đây.
Tổng quan về thuật ngữ sơ đồ chiến thuật trong bóng đá
Trong bóng đá, sơ đồ chiến thuật (hay đội hình) là cách mà huấn luyện viên sắp xếp đội bóng của mình trên sân. Có hai vị trí cơ bản: thủ môn và cầu thủ ngoài sân. Tuy nhiên, qua lịch sử phát triển của môn thể thao này, nhiều vị trí khác nhau đã được hình thành, dẫn đến sự ra đời của các sơ đồ đa dạng. Với một số tập trung vào tấn công, số khác chú trọng phòng thủ, hay cân bằng giữa hai yếu tố đó.
Mỗi sơ đồ đều có cấu hình khác nhau phải được xem xét khi người chơi được hướng dẫn. Hiện nay, một đội bóng được tạo thành từ ba khu vực: phòng ngự, tiền vệ và tấn công. Vì vậy, cần áp dụng hệ thống phối hợp từng người chơi, biến đội thành một đội có tổ chức.
Cho đến nay, FIFA ghi nhận 8 hệ thống chiến thuật (4-3-3; 4-4-2; 3-5-2; 3-4-3; 4-5-1; 5-3-2; 4-1-4-1; 4-2-4). Những hệ thống sơ đồ khác được coi là biến thể của các hệ thống hiện có. Nếu yêu thích bộ môn này và muốn phát triển đội bóng của mình, các bạn phải nắm rõ những hệ thống chiến thuật được ghi nhận trên.
Tổng hợp những sơ đồ tấn công được các đội bóng lớn áp dụng
Như đã chia sẻ ở trên, hiện nay có 8 sơ đồ chiến thuật đã được Liên đoàn bóng đá quốc tế (FIFA) chính thức công nhận. Chúng ta hãy tìm hiểu thêm trong nội dung cập nhật dưới đây:
4-3-3
Sơ đồ 4-3-3 là chiến thuật với 4 hậu vệ, 3 tiền vệ và 3 tiền đạo. Về tấn công, cầu thủ cánh và hậu vệ cánh cùng lên tấn công, tạo áp lực lên hàng phòng ngự đối phương. Trong phòng ngự, 3 tiền đạo giúp kèm cặp các hậu vệ và tiền vệ của đối phương. Đội hình 4-3-3 sẽ hiệu quả hơn với đội có cầu thủ tấn công mạnh, đặc biệt là những cầu thủ cánh nhanh nhẹn và hỗ trợ tốt.
4-4-2
Sơ đồ 4-4-2 có 3 tuyến rõ ràng: 4 hậu vệ, 4 tiền vệ và 2 tiền đạo. Mỗi cánh đều có 2 cầu thủ (1 hậu vệ và 1 tiền vệ), giúp đội bóng phòng thủ và tấn công hiệu quả. Hai tiền đạo ở vị trí cao nhất giúp đón nhận các pha tạt bóng tốt hơn. Sơ đồ 4-4-2 khá cân bằng nhưng không nổi bật về tấn công hay phòng ngự, vì vậy cũng đã có nhiều đội phát triển biến thể để khắc chế vấn đề này.
3-5-2
Sơ đồ 3-5-2 hiện nay khá phổ biến, gồm 2 tiền vệ cánh và 2 hậu vệ biên không cần ghi bàn, cùng 2 tiền đạo trung tâm nhận bóng từ các tiền vệ. Nó bao gồm 3 cầu thủ phòng ngự, 5 cầu thủ ở hàng tiền vệ và 2 cầu thủ tấn công. Sơ đồ chiến thuật này xuất hiện ở châu Âu như là một lựa chọn ít phòng ngự hơn so với 4-4-2.
3-4-3
Sơ đồ 3-4-3 là chiến thuật tấn công phổ biến ở Ngoại Hạng Anh, với 3 trung vệ, 2 tiền vệ trung tâm, 2 tiền vệ cánh, 1 tiền đạo cắm và 2 tiền đạo cánh. Đội hình này mạnh mẽ trong tấn công 2 cánh nhờ sự phối hợp giữa tiền vệ cánh và tiền đạo cánh. Tuy nhiên, cặp tiền vệ cánh phải có tốc độ và thể lực để duy trì lối chơi hiệu quả.
4-5-1
Sơ đồ chiến thuật 4-5-1 bao gồm 4 hậu vệ, 5 tiền vệ và 1 tiền đạo, chưa tính thủ môn. Nhiều đội chọn sơ đồ này hoặc 4-4-1-1, thay vì 5 tiền vệ, họ sử dụng 4 tiền vệ và 1 tiền vệ tấn công giống như Zidane tại World Cup 2006. Sơ đồ này giúp phân bổ cầu thủ tốt hơn khi phòng ngự, đồng thời giúp đội nhanh chóng chuyển sang tấn công.
5-3-2
Chiến thuật này chỉ được áp dụng khi đội bạn cần bảo vệ một kết quả nhất định. Cách thức hoạt động của nó như sau: sẽ có 2 hậu vệ cánh lùi xa hơn, 1 libero và 2 hậu vệ khác. Tiền vệ tiến lên cùng tiền đạo nhưng sẽ lùi về khi cần, trong khi tiền đạo giữ nguyên vị trí. Hai hậu vệ cánh cũng giữ nguyên vị trí và không được tiến lên.
4-1-4-1
Sơ đồ chiến thuật 4-1-4-1 ứng dụng đầu tiên là của Vanderlei Luxemburgo với Flamengo năm 1992. Chiến thuật này sẽ bao gồm 2 tuyến 4 cầu thủ, với 1 tiền vệ ở trước hàng phòng ngự và 1 tiền đạo trung tâm ở trên hàng tiền vệ. Cụ thể có 4 hậu vệ (2 trung vệ và 2 hậu vệ cánh), 1 tiền vệ chuyển tiếp, 2 tiền vệ trung tâm, 2 tiền vệ cánh và 1 tiền đạo trung tâm.
4-2-4
Sơ đồ 4-2-4 bao gồm 4 cầu thủ phòng ngự, 2 cầu thủ tiền vệ và 4 cầu thủ tấn công. Sơ đồ này hoạt động với các hậu vệ cánh tham gia phòng ngự cùng với các trung vệ, ít khi lên hàng tiền vệ vì đã có 4 tiền đạo hoạt động ở đó. Khi tấn công, cả 2 tiền vệ đều tiến lên, khi không tấn công, 2 người sẽ lùi về hàng tiền vệ trong khi 2 người còn lại tiếp tục lên phía trước.
Bài viết trên DA88 đã chia sẻ đến bạn 8 sơ đồ chiến thuật phổ biến và được FIFA ghi nhận. Tuy nhiên, không phải sơ đồ nào cũng mang lại hiệu quả 100% và luôn có những điểm yếu. Vì vậy, các bạn hãy nắm rõ từng hệ thống chiến thuật và linh hoạt áp dụng để đạt được hiệu quả cao nhất.
